"Libra Personeelsdiensten verzorgt bij Tijd Beursmedia het volledige pakket personeelszaken en loonadministratie. "
Danny Bresseleers TBM Amsterdam
aandelenopties ins & outs
Aandelenoptierechten voor werknemers
Werkgevers kunnen hun werknemers naast een salaris in geld ook aandelenopties toekennen. Deze worden op een ander moment belast dan het meeste loon in natura.
Werkgevers kunnen hun werknemers naast een salaris in geld ook aandelenopties toekennen. Zo kennen sommige bedrijven de managers aandelenoptierechten toe om hen zo bij het bedrijf betrokken te houden. In principe wordt het toekennen van dergelijke opties aangemerkt als een vorm van loon in natura waarover loonheffing moet worden ingehouden. Werknemersopties worden echter op een ander moment belast dan het meeste loon in natura.
In de financiële wereld worden opties gerekend tot de zogenoemde derivaten. Financiële derivaten zijn beleggingsinstrumenten die hun waarde ontlenen aan andere goederen of rechten. Aandelenopties zijn rechten om gedurende een bepaalde tijd of op een bepaald moment aandelen tegen een van tevoren vastgestelde prijs – de zogenoemde uitoefenprijs – te kopen of te verkopen. Hoewel dergelijke opties dus zijn gekoppeld aan aandelen zijn zij in beginsel wel zelfstandig verhandelbaar. Een recht om een aandeel tegen een uitoefenprijs te kopen wordt een call-optie genoemd en een recht om een aandeel tegen een bepaalde prijs te verkopen wordt een putoptie genoemd. Is de optie alleen op een bepaald tijdstip uit te oefenen, dan spreekt men van een Europese optie. Opties die gedurende een bepaalde tijd kunnen worden uitgeoefend worden Amerikaanse opties genoemd. Beleggers gebruiken opties soms om bepaalde beleggingsrisico’s af te dekken.
Aandelenoptierecht als beloning
Als een werkgever aandelenopties aan zijn werknemers toekent om hen meer bij het bedrijf te betrekken, ligt het voor de hand te kiezen voor call-opties die betrekking hebben op de aandelen in het bedrijf zelf. Call-opties worden in principe immers pas waardevol als de prijs van een aandeel voor gewone kopers hoger is dan de uitoefenprijs van de optie. Werknemers met opties op aandelen in het bedrijf zelf hebben daardoor een extra belang bij goede bedrijfsresultaten die de waarde van het bedrijf doen stijgen.
De werkgever kan net zo goed besluiten aandelenoptierechten toe te kennen die betrekking hebben op aandelen in een vennootschap die tot hetzelfde concern behoort. Als de werkgever opties vooral als beloning wil toekennen aan werknemers, kan hij in beginsel zelfs opties toekennen die betrekking hebben op aandelen in niet aan het eigen bedrijf gerelateerde vennootschappen. In dit artikel wordt eigenlijk slechts de toekenning van call-opties besproken die zien op aandelen in de werkgever zelf of aan de werkgever gerelateerde bedrijven. Overigens zijn dergelijke werknemersopties in de praktijk vaak slechts overdraagbaar bij overlijden van de werknemer.
Loon in natura
Voor de loonbelasting wordt alles wat uit dienstbetrekking wordt genoten als loon aangemerkt, dus behoren de aan werknemers toegekende optierechten (ook wel eens met de term werknemersopties aangeduid) tot het belastbare loon. Werknemersopties vormen loon in natura. In beginsel wordt bij de berekening van de loonbelasting het loon in natura gewaardeerd tegen de waarde in het economisch verkeer en vindt de inhouding plaats op het moment waarop het loon in natura wordt toegekend.
Begrip 'aandelenoptierecht'
Bij het toekennen van aandelenoptierechten aan werknemers ligt de zaak iets anders. Onder de toepassing van deze afwijkende bepaling verstaat de Belastingdienst onder het begrip ‘aandelenoptierecht’ het recht om één of meer aandelen of daarmee gelijk te stellen rechten te verwerven in de inhoudingsplichtige vennootschap zelf of een met de inhoudingsplichtige verbonden vennootschap. Andere rechten die met aandelenoptierechten zijn gelijk te stellen vallen onder dezelfde regeling.
Een vennootschap is met de inhoudingsplichtige vennootschap verbonden als zij ten minste een belang van een derde in de inhoudingsplichtige vennootschap houdt of omgekeerd als er een derde is die zowel in de inhoudingsplichtige vennootschap als in de andere vennootschap een belang heeft van ten minste een derde. Vennootschappen die samen met de inhoudingsplichtige vennootschap betrokken zijn geweest bij een splitsing of fusie worden in beginsel ook als verbonden vennootschappen aangemerkt.
Belasting over werkelijk voordeel
Zoals gezegd wordt de toekenning van aandelenoptierechten anders belast dan de meeste andere vormen van loon in natura. Bij het toekennen van aandelenoptierechten aan werknemers is namelijk niet de waarde van het recht op het moment van toekenning belast, maar het werkelijke voordeel dat de werknemer geniet door de optie uit te oefenen of te vervreemden. Als bij de vervreemding van het aandelenoptierecht een tegenprestatie ontbreekt, wordt de waarde in het economisch verkeer van het optierecht ten tijde van de vervreemding aangemerkt als het door de werknemer genoten bedrag.
Deze waarderingsregel geldt ook als er wel een tegenprestatie is, maar deze is bedongen in een overeenkomst die niet onder normale omstandigheden is afgesloten. Voor zover de werknemer een eigen bijdrage heeft moeten leveren om het aandelenoptierecht toegekend te krijgen is deze eigen bijdrage aftrekbaar van het belastbare voordeel. Het belastbare voordeel wordt echter gesteld op ten minste nihil. De over de aandelenopties berekende loonheffing wordt ingehouden op het ‘gewone loon’ dat de werknemers in die periode genieten.
Spaarloon
Het toekennen van aandelenopties heeft ook gevolgen voor de vrijstelling in de spaarloonregeling. Als namelijk spaarloon mede wordt genoten in de vorm van aandelenoptierechten, wordt de vrijstelling van € 613 per kalenderjaar als volgt aangepast. Het vrijstellingsbedrag wordt eerst verminderd met het bedrag aan spaarloon dat niet in de vorm van aandelenoptierechten is toegekend. Dat restant wordt vervolgens verdubbeld.
Voorbeeld
Als een werkgever aan een werknemer € 213 aan gewoon spaarloon toekent, kan hij deze werknemer nog 2 x (€ 613 -/- € 213) = € 800 aan spaarloon in de vorm van aandelenoptierechten toekennen.
Advies
Een werkgever kan bij wijze van beloning aan werknemers optierechten verstrekken waarmee aandelen in de werkgever zelf of in een met de werkgever verbonden vennootschap kunnen worden gekocht. Hierdoor bestaat er een redelijke kans dat deze werknemers (nog) meer geïnteresseerd zullen zijn in de ontwikkeling van het bedrijf. Naarmate het bedrijf winstgevender wordt zal de waarde van de aandelenoptierechten immers stijgen.
Belastingtechnisch is de toekenning van aandelenoptierechten echter niet zo eenvoudig. De belastingheffing vindt namelijk plaats op het moment dat de opties worden uitgeoefend of vervreemd. De werkgever moet er dan ook voor zorgen dat wanneer de aandelenoptierechten worden vervreemd of uitgeoefend, dit tijdig bekend wordt bij de salarisadministrateur. Deze heeft immers deze kennis nodig om het correcte bedrag aan loonbelasting in te houden.